Διαβάστε το πρώτο μου άρθρο στην εφημερίδα "ΦΩΝΗ της Ροδόπης"



Καθημερινά γίνεται όλο και πιο αισθητό το γεγονός ότι η κοινωνία μας αλλάζει και μαζί μ’ αυτήν αλλάζουν τα συναισθήματά μας, οι κρίσεις, η αντίληψη που έχουμε για τον κόσμο που μας περιβάλλει και στον οποίο καλούμαστε να αναπτυχθούμε, να επικοινωνήσουμε, να ζήσουμε, ακόμη και η προσωπικότητά μας.

Καθημερινά βομβαρδιζόμαστε με ειδήσεις και νέα που μόνο πόνο, θλίψη και τρόμο έχουν να μας γεμίσουν και να μας οδηγήσουν σ’ έναν τρόπο ζωής καχύποπτο όπου κυριαρχούν η ανασφάλεια και τα θλιμμένα πρόσωπα. Βέβαια, αυτή η πραγματικότητα που έχει δημιουργηθεί και την βιώνουμε όλοι μας, σ’ έναν μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, δεν είναι αποτέλεσμα συγκυριών αλλά επιλογών.

Επιλογών που ακούσια έχουμε κάνει και συνεχίζουμε να κάνουμε από την στιγμή που χτυπάει το ξυπνητήρι κάθε πρωί μέχρι την στιγμή που ξαπλώνουμε στο κρεβάτι για να αναπληρώσουμε τις δυνάμεις μας κάθε βράδυ. Η πρόσφατη οικονομική κρίση δεν «έτυχε» αλλά ήρθε ως αναπόφευκτο κακό μετά από μια μεγάλη περίοδο εσφαλμένων, καθημερινών επιλογών. Επιλογών όπως η αύξηση της καταναλωτικής μανίας, το κυνήγι του χρήματος με οποιαδήποτε μέσα και οποιοδήποτε ηθικό κόστος, η άμετρη λήψη χρημάτων με την μορφή δανείων και πιστωτικών καρτών από τις τράπεζες, η υποδούλωση στην τέχνη της διαφήμισης και η εν λευκώ υποταγή σ’ αυτήν, η έλλειψη του μέτρου και της λογικής.

Τίποτε, λοιπόν, δεν είναι και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως «τυχαίο» αλλά ως συνδυασμός και απόρροια στενά συνδεδεμένων μεταξύ τους επιλογών.

Στόχος της συγκεκριμένης στήλης, όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, είναι η παρουσίαση των επιλογών που συντελούν στην καλυτέρευση των συνθηκών διαβίωσης ή καλύτερα συμβίωσης, αφού όλοι είμαστε μια μεγάλη γειτονιά με τα ίδια προβλήματα και τους ίδιους κακούς γείτονες, της κοινωνίας μας σε μια εποχή εξαιρετικά δύσκολη και σκληρή από αρκετές απόψεις. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην ύψιστη μορφή αλτρουισμού που δεν είναι άλλη από τον εθελοντισμό και τον ρόλο του ενεργού πολίτη στο σύγχρονο ευρωπαϊκό περιβάλλον, αφού οι πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι πολιτικές που αυτή εφαρμόζει επηρεάζουν, καθορίζουν και προωθούν την ενεργό συμμετοχή των πολιτών, κυρίως των νέων, στην κοινωνία.

Η κοινωνία μας, λοιπόν, αλλάζει και μας καλεί να αλλάξουμε κι εμείς αν θέλουμε να συνεχίσουμε να είμαστε ευτυχισμένοι, χαρούμενοι, δημιουργικοί, δραστήριοι.

Ίσως πολλοί να έχουν αναρωτηθεί πως αντιμετωπίζεται το ζήτημα του εθελοντισμού από μέλη της Ακαδημαϊκής Κοινότητας και από μετόχους της Λογοτεχνίας. Η συνέντευξη του κου. Μιχαλόπουλου Χαρίλαου, Λέκτορα στο Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης (Κομοτηνή) και Λογοτέχνη, που ακολουθεί συμβάλει θετικά προς αυτήν την κατεύθυνση, ρίχνοντας φως σε αρκετά σημεία κρατώντας το γενικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται ο εθελοντισμός. Πολύ σημαντικό είναι η απλή, μεστή και κατανοητή γλώσσα που χρησιμοποιείται στις απαντήσεις, συνδυασμός σπάνιος για όποιον ασχολείται με τις Ανθρωπιστικές επιστήμες.

Ευχαριστώ θερμά τον κο. Μιχαλόπουλο τόσο για τον πολύτιμο χρόνο που αφιέρωσε όσο και για την προθυμία του από την πρώτη στιγμή να αποδεχτεί την πρόταση για την συνέντευξη που ακολουθεί.

Η.Λ.: Παρά το γεγονός ότι γνωρίζω πολύ καλά πόσο δύσκολο είναι να δοθεί απάντηση, θα ήθελα να επιχειρήσετε μια σύντομη και περιεκτική περιγραφή του εαυτού σας κυρίως της παιδείας που έχετε λάβει, ώστε να μπορέσουν οι αναγνώστες να σχηματίσουν μια πρώτη εικόνα για την προσωπικότητα και το χαρακτήρα σας.

Χ.Μ.: Γεννήθηκα στην Καβάλα το 1978, όπου και ολοκλήρωσα τις εγκύκλιες σπουδές μου. Ακολούθως σπούδασα Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Τμήμα Φιλολογίας, ειδίκευση Κλασικής Φιλολογίας). Μετά την απόκτηση του πτυχίου μου έκανα τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στη Λατινική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιου του Leeds (Μ. Βρετανία). Στο ίδιο πανεπιστήμιο εκπόνησα τη διατριβή μου και αναγορεύθηκα διδάκτορας το 2007. Αυτονόητη είναι η γλωσσομάθεια (Αγγλικά, Γαλλικά, Ιταλικά, Γερμανικά). Σήμερα διδάσκω στο Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (Κομοτηνή). Ιδιαίτερα ενδιαφέροντά μου αποτελούν, μεταξύ άλλων, το θέατρο και η λογοτεχνία. Έχω εκδώσει τρεις ποιητικές συλλογές και ασχολούμαι ενεργά με τη λογοτεχνική κριτική.

Η.Λ.: Με έμφαση, λοιπόν, των σπουδών σας στις ανθρωπιστικές επιστήμες ποιο είναι το συμπέρασμα στο οποίο έχετε μέχρι στιγμής καταλήξει για την χρησιμότητα αυτών στο σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον; 

Χ.Μ.:Ζούμε σε μια εποχή, όπου τα σύνορα και οι παραδοσιακοί διαχωρισμοί κάθε είδους είτε καταρρέουν είτε μετασχηματίζονται αποκτώντας εκ νέου διαφορετικό περιεχόμενο και λειτουργία. Στα πλαίσια αυτού του –λίγο ή πολύ– «παγκοσμιοποιημένου χωριού» η ανάγκη ατομικού και συλλογικού επαναπροσδιορισμού αποτελούν επιτακτικό αίτημα της εποχής. Και εδώ ακριβώς οι ανθρωπιστικές επιστήμες μέσα από το θεωρητικό τους λόγο και την έμφαση σε ανθρωπιστικές αξίες και ιδανικά, όπως ο σεβασμός του εαυτού και των άλλων, η προσφορά και αλληλεγγύη, μπορούν και πρέπει να συνεισφέρουν καθοριστικά προς την κατεύθυνση της ατομικής πνευματικής καλλιέργειας, καθώς και της συλλογικής επαγρύπνησης και υπευθυνότητας απέναντι στο σύνολο.

Η.Λ.: Διαφαίνεται δηλαδή μια σύνδεση των Ανθρωπιστικών επιστημών με τον Εθελοντισμό. Πως μπορούν να συμβάλλουν όμως αυτές οι σπουδές στην ευαισθητοποίηση των μελών της κοινωνίας, κυρίως της νεολαίας, γύρω από την ανιδιοτελή προσφορά και το ρόλο του ενεργού πολίτη; Ποια βήματα θα θεωρούσατε σημαντικά προς αυτή την κατεύθυνση;

Χ.Μ.: Ασφαλώς. Η διττή θεώρηση του ανθρώπου ως ατόμου και ταυτόχρονα ως μέλους μιας ευρύτερης κοινωνικής, πολιτικής και πολιτιστικής συλλογικότητας αποτελεί αναμφίβολα γερή βάση για την καλλιέργεια και ανάπτυξη του εθελοντισμού. Μέσα από την ενασχόλησή τους με τις ανθρωπιστικές σπουδές οι νέοι ιδιαίτερα, πέραν της προσωπικής βελτίωσης, έρχονται σε επαφή με τα ιδανικά του ανθρωπισμού και εμπνέονται από αξίες που όχι μόνο αντιστρατεύονται τον άκρατο υλισμό της εποχής μας αλλά αποτελούν ουσιαστικές και υλοποιήσιμες διεξόδους από το σημερινό αδιέξοδο. Πάνω από όλα συνειδητοποιούν το μερίδιο της ατομικής ευθύνης που αναλογεί στον καθένα μας και της σπουδαιότητας της ανιδιοτελούς προσφοράς.

Η.Λ.: Τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και συγκεκριμένα η ακαδημαϊκή κοινότητα, στην οποία υπηρετείτε, δίνει μια ώθηση στην σύνδεση αυτή ή μήπως οι Ανθρωπιστικές σπουδές παραμελούνται;

Χ.Μ.: Το Πανεπιστήμιο δεν είναι ξεκομμένο από την κοινωνία. Ως εκ τούτου, η επικρατούσα τεχνοκρατική μονομέρεια δυστυχώς φαίνεται πως ρίχνει τη βαριά σκιά της και στον ακαδημαϊκό χώρο. Είναι αλήθεια πως οι ανθρωπιστικές σπουδές, ιδιαίτερα από τα τέλη του περασμένου αιώνα, έχουν αρχίσει να μπαίνουν στο περιθώριο. Παρόλα αυτά έχω την πεποίθηση πως ο όχι σπάνια αντισυμβατικός και εν μέρει επαναστατικός, οπωσδήποτε όμως ιδιαίτερος, ρόλος τους και η καταλυτική τους (έστω και περιορισμένη) παρέμβαση αποτελούν ουσιαστική και συνεπή εναλλακτική πρόταση.

Η.Λ.: Από την εμπειρία σας στο εξωτερικό και δη στην Αγγλία, σε μια χώρα όπου συγκεντρώνει αριθμούς-ρεκόρ στον τομέα του Εθελοντισμού, πως θα παρουσιάζατε τις ευκαιρίες που δίνονται για εθελοντική δράση; 

Χ.Μ.: Είναι αισιόδοξο το γεγονός πως τα τελευταία χρόνια η κατάσταση έχει αλλάξει προς το καλύτερο. Οι δυνατότητες για εθελοντική δράση έχουν πολλαπλασιαστεί. Μεγάλη ώθηση για την εξάπλωση της ιδέας του εθελοντισμού δόθηκε με τους Ολυμπιακούς Αγώνες, που διοργανώθηκαν στην Αθήνα το 2004. Υπάρχει όμως συνέχεια. Είτε στα πλαίσια ευρωπαϊκών προγραμμάτων είτε ως αυτόνομες δράσεις είναι πολυάριθμες πλέον οι εθελοντικές δράσεις αλλά και οι εθελοντικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας. Επειδή αναφέρθηκες στην περίπτωση της Αγγλίας ως χώρας με εντυπωσιακά ποσοστά ενεργών πολιτών σε προγράμματα εθελοντισμού, θα ήθελα να τονίσω την ιδιαίτερη φροντίδα και τον έντονο τρόπο με τον οποίο η εθελοντική δράση ενισχύεται έμπρακτα και ενθαρρύνεται μέσα στο πανεπιστήμιο παρακινώντας έτσι ολοένα και περισσότερους νέους πολίτες στην ενεργό δράση.

Η.Λ.: Στην χώρα μας, πιστεύετε ότι οι νέοι είναι απρόθυμοι και δεν ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με τον εθελοντισμό ή απλώς δεν τους έχει δοθεί το κατάλληλο ερέθισμα; 

Χ.Μ.: Κάθε άλλο. Νομίζω πως οι νέοι στη χώρα μας και πρόθυμοι είναι και ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι γύρω από θέματα συλλογικής δράσης και εθελοντισμού. Η συμμετοχή τους μάλιστα σε συγκεκριμένες περιπτώσεις υπήρξε και συνεχίζει να είναι εντυπωσιακή. Εκείνο που χρειάζεται κατά τη γνώμη μου είναι περισσότερη οργάνωση και κυρίως πληρέστερη ενημέρωση, ιδιαίτερα σε χώρους που κινούνται και εργάζονται οι νέοι μας (κέντρα νεότητας, σχολεία, πανεπιστήμιο, γυμναστήρια, καφετέριες κ.α.). Η λειτουργία των κατά τόπους γραφείων του ευρωπαϊκού δικτύου κέντρων πληροφόρησης EUROPE DIRECT  είναι σημαντική. Επιπλέον η αποτελεσματικότερη και συστηματικότερη αξιοποίηση του διαδικτύου προς αυτήν την κατεύθυνση είναι νομίζω αναγκαία. Όπως επίσης και εκδηλώσεις-δράσεις ενημέρωσης, οι οποίες θα παρεμβαίνουν άμεσα και αποτελεσματικά «αναστατώνοντας» δημιουργικά για λίγο την καθημερινότητα. Βέβαια, από την άλλη και οι ίδιοι οι νέοι οφείλουν να αναλάβουν πρωτοβουλία, να ανοιχτούν περισσότερο, να τολμήσουν, να αυτενεργήσουν και έτσι να γνωρίσουν μέσα από τον εθελοντισμό όχι μόνο άλλους νέους ανθρώπους, αλλά κυρίως να γευτούν τη χαρά της προσφοράς.

Η.Λ.: Πιστεύετε ότι ο εθελοντισμός μπορεί να αποτελέσει την απάντηση στην αντιμετώπιση των προβλημάτων και των αδιεξόδων των πολιτών; Η τελικά είναι αδύναμη απάντηση;

Χ.Μ.: Δε χωρά αμφιβολία πως ο εθελοντισμός αποτελεί μια από τις πλέον δυναμικές, ζωντανές και ουσιαστικές εναλλακτικές διεξόδου στα σύγχρονα πολιτικά και κοινωνικά αδιέξοδα. Η συνειδητοποίηση της προσωπικής ευθύνης, η ενεργός συμμετοχή και η συλλογική συνείδηση αλληλεγγύης και (αυτο)προσφοράς αποτελούν στέρεες προϋποθέσεις για την οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών μιας κοινότητας και ενθάρρυνσης της συνεργασίας. Οι νέοι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα και πρέπει να προσφέρουν όσα περισσότερα μπορούν προς αυτόν τον σκοπό, μιας και η ανιδιοτέλεια, ο ενθουσιασμός και η αισιοδοξία αποτελούν χαρακτηριστικά γνωρίσματα, εφόδια θα τα έλεγα εγώ, της νιότης. Και είναι πραγματικά μεγάλη χαρά να βλέπει κανείς νέους ανθρώπους, όπως εσύ Ηρακλή, να δίνονται με πάθος και ενθουσιασμό σε κάτι από όπου το μόνο που δεν περιμένουν είναι η υλική ανταμοιβή. Άλλωστε πεποίθησή μου είναι πως μεγαλύτερο κέρδος από την πληρότητα που προσφέρει η συναίσθηση της ανιδιοτελούς προσφοράς δεν υπάρχει.

Η.Λ.: Σας ευχαριστώ πολύ κε. Μιχαλόπουλε!